సుస్థిరాభివృద్ధిలో కేరళ అగ్రగామిగా నిలిచింది. అలాగే బీహార్‌ అత్యంత దిగువన నిలిచింది. సామాజిక, ఆర్థిక, పర్యావరణ, పేదరికం నిర్మూలన, విద్య, ఆకలి, వైద్యం వంటి 16 అంశాల్లో రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల పనితీరు అంచనా వేసే సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాలు (ఎస్‌డిజి) ఇండియా ఇండెక్స్‌ 2023-24 రిపోర్టును శుక్రవారం నీతి ఆయోగ్‌ విడుదల చేసింది.
ఉత్తరాఖండ్‌, కేరళ అత్యుత్తమ పనితీరు కనబరిచిన రాష్ట్రాలుగా నిలిచాయి. బీహార్‌ పనితీరు అధ్వానంగా నిలిచింది. కేరళ, ఉత్తరాఖండ్‌ 79 స్కోర్‌తో అగ్రగామిగా నిలిచాయి. తమిళనాడు 78 స్కోర్‌ సాధించి రెండో స్థానంలో ఉంది. గోవా 77 స్కోర్‌తో మూడో స్థానంలో ఉంది. అలాగే బీహార్‌ 57 స్కోర్‌, జార్ఖండ్‌ 62 స్కోర్‌, నాగాలాండ్‌ 63 స్కోర్‌, మేఘాలయ 63 స్కోర్‌తో అట్టడుగున ఉన్నాయి.
కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో చండీగఢ్‌, జమ్మూకాశ్మీర్‌, పుదుచ్ఛేరి, అండమాన్‌ నికోబార్‌ దీవులు, ఢిల్లీ మొదటి ఐదు స్థానాల్లో ఉన్నాయి. ఇండియా 71 స్కోర్‌ను నమోదు చేసుకుంది. అందులో లింగ సమానత్వంలో 49 స్కోర్‌ నమోదైంది. అలాగే ఆకలిలో 52 స్కోర్‌ వచ్చింది. ఈ రెండు విభాగాల్లోనే అత్యంత తక్కువ స్కోర్‌ నమోదయ్యాయి.
ఎస్‌డిజి కింద నిర్దేశించిన 16 లక్ష్యాలలో ఇండియా గణనీయమైన మెరుగుదలను సాధించడంలో మెరుగుపడిందనినీతి ఆయోగ్‌ సిఇఒ బివిఆర్‌ సబ్రమణ్యం తెలిపారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌, తెలంగాణ, గుజరాత్‌ 75 స్కోర్‌తో ఆరో స్థానంలో నిలిచాయి. పేదరికం నిర్మూలనలో తెలంగాణ (91 స్కోర్‌), ఎపి (86 స్కోర్‌)తో రెండు, మూడో స్థానాల్లో నిలిచాయి.
ఆకలి సూచి (జీరో హంగర్‌)లో ఎపి 67 స్కోర్‌తో పదో స్థానంలో నిలిచింది. తెలంగాణ 58 స్కోర్‌తో దారుణంగా ఉంది. ఆరోగ్యంలో ఎపి 78 స్కోర్‌తో ఆరో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 73 స్కోర్‌తో తొమ్మిదో స్థానంలో నిలిచింది. నాణ్యమైన విద్యాలో ఎపి 52 స్కోర్‌తో 15వ స్థానంలో అత్యంత దారుణంగా ఉండగా, తెలంగాణ మాత్రం 64 స్కోర్‌తో ఎనిమిదో స్థానంలో నిలిచింది.
లింగ సమానత్వంలో ఎపి 51 స్కోర్‌తో 12వ స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 49 స్కోర్‌తో 13వ స్థానంలో నిలిచింది. మంచినీరు, పారిశుధ్యంలో ఎపి 91 స్కోర్‌తో 8వ స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 90 స్కోర్‌తో 9వ స్థానంలో నిలిచింది. సరసమైన, క్లీన్‌ ఎనర్జీలో ఎపి, తెలంగాణ 100 స్కోర్‌తో అగ్రగామిగా నిలిచాయి. మంచి పనివిధానం, ఆర్థిక వృద్ధిలో ఎపి 69 స్కోర్‌తో పదో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 84 స్కోర్‌తో మూడో స్థానంలో నిలిచింది.
పరిశ్రమలు, ఆవిష్కరణ, మౌలిక సదుపాయాల్లో ఎపి 49 స్కోర్‌తో 14వ స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 60 స్కోర్‌తో ఎనిమిదో స్థానంలో నిలిచింది. అసమానతల తగ్గుదలలో ఎపి 67 స్కోర్‌తో 12వ స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 65 స్కోర్‌తో 14వ స్థానంలో నిలిచింది. స్థిరమైన నగరాలు, కమ్యూనిటీల్లో ఎపి 85 స్కోర్‌తో ఆరో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 86 స్కోర్‌తో ఐదో స్థానంలో నిలిచింది.
వినియోగం, ఉత్పత్తిలో ఎపి 93 స్కోర్‌తో నాలుగో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 75 స్కోర్‌తో 13వ స్థానంలో నిలిచింది. వాతావరణ చర్యలలో ఎపి 70 స్కోర్‌తో ఏడో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 59 స్కోర్‌తో 14వ స్థానంలో నిలిచింది. బ్లూ వాటర్‌ (సముద్రం, మెరైన్‌ వనరులు)లో ఎపి 95 స్కోర్‌తో రెండో స్థానంలో నిలిచింది. ఇందులో సముద్ర తీర ప్రాంత రాష్ట్రాలే ఉన్నాయి.
అటవీ భూమినికాపాడటం (లైఫ్‌ ఆన్‌ ల్యాండ్‌)లో ఎపి 77 స్కోర్‌తో 11వ స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 82 స్కోర్‌తో ఏడో స్థానంలో నిలిచింది. శాంతి, న్యాయం, బలమైన సంస్థల్లో ఎపి 79 స్కోర్‌తో ఎనిమిదో స్థానంలో ఉండగా, తెలంగాణ 67 స్కోర్‌తో 17వ స్థానంలో నిలిచింది.
