బంగ్లా యుద్ధం – 12
1971 ఇండో-పాక్ యుద్ధం చరిత్రలో భారతదేశం సైనిక చొరవ తీసుకున్న అరుదైన సందర్భాలలో ఒకటి. ఇది భారతదేశానికి భారీ విజయం లభించిన సమయం. ముఖ్యంగా పాకిస్తాన్‌కు అగ్రరాజ్యం అమెరికా కొండంత అండగా ఉండడమే కాకుండా, విమాన వాహక నౌక యుఎస్ఎస్ ఎంటర్‌ప్రైజ్‌తో సహా ఏడవ ఫ్లీట్‌లో కొంత భాగాన్ని భారత్ లక్ష్యంగా బంగాళాఖాతంలోకి పంపింది.
1962 ఇండో-చైనా యుద్ధంలో ఎదుర్కొన్న వైఫల్యాల పైననే మన రాజకీయ విశ్లేషణలతో ఎక్కువగా దృష్టి సారిస్తున్నాము గాని, భారతదేశం అపూర్వ విజయం సాధించిన యుద్ధాలపై తక్కువ శ్రద్ధ చూపుతున్నామని చెప్పవలసిందే. ఇది భారతదేశ చరిత్ర గతినే మార్చివేసింది.
ఆ తర్వాత వరుసగా అనేక రంగాలలో ఎవ్వరు ఊహించని విజయాలను సొంతం చేసుకొంటూ, నేడు అగ్రరాజ్యాల సరసన నిలబడే సామర్థ్యం కలిగించిన సందర్భం. సైన్స్, టెక్నాలజీ, వ్యాపారం లేదా క్రీడలలో కావచ్చు.
భారత క్రికెటర్లు టోర్నీ గెలిచినప్పుడే భారత్ విజయాన్ని సంబరాలు చేసుకుంటాము. కానీ, సైనిక, సైనికేతర విజయాలను ఎవరైనా జరుపుకోకపోతే మనం దేశభక్తిని నిర్మించలేరు. ఈ విజయాలు రాజకీయం కావని, మన దేశం సాధించిన విజయాలు అని గుర్తుంచుకోవాలి. ఒక జట్టుగా భారత్ సాధించిన విజయాలుగా గమనించాలి.
“జస్ట్ అండ్ ఆన్ జస్ట్ వార్స్” గ్రంథ రచయిత 1971లో మైఖేల్ వాల్జర్చే తూర్పు పాకిస్తాన్‌పై భారత దండయాత్రను “మానవతా జోక్యానికి అద్భుతమైన ఉదాహరణగా పేర్కొన్నాడు. ప్రభుత్వ ఉద్దేశాల ఏకత్వం లేదా స్వచ్ఛత కారణంగా కాదు. కానీ దాని వివిధ ఉద్దేశ్యాలు ఒకే విధమైన చర్యలో మిళిత మయ్యాయి. బెంగాలీలు పిలుపునిచ్చిన చర్య అంటూ అభివర్ణించాడు.
పాకిస్తానీ సైన్యాన్ని ఓడించడమే కాకుండా ఆ తర్వాత భారత్ వ్యవహరించిన తీరు మొత్తం ప్రపంచాన్ని కదిలించివేసింది. అక్కడ మన చెప్పుచేతలలో ఉండే ప్రభుత్వం ఏర్పాటుకు ప్రయత్నం చేయలేదు. అక్కడ ఏర్పడే ప్రభుత్వంకు షరతులు విధించి, మన నియంత్రణలో ఉంచుకొనే ప్రయత్నం చేయలేదు. కొత్తగా ఏర్పడిన బంగ్లాదేశ్ పై ఎటువంటి రాజకీయ నియంత్రణలు విధించలేదు … అంటూ ఆ రచయిత వివరించారు.
పాకిస్తానీ సైన్యం తన ప్రజలపై విరుచుకుపడింది. సైనికులు స్వేచ్ఛగా తిరుగుతూ, కాల్చడం, అత్యాచారం చేయడం, చంపడం” కారణంగా లక్షలాది మంది బెంగాలీలు భారతదేశంలోకి పారిపోయారు. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి నెలల తరబడి దౌత్యపరమైన యుక్తులు విఫలమయ్యాయి.
ఇది ఒక మానవతా జోక్యం ఎందుకంటే ఇది ఒక విపత్తు నుండి ప్రజానీకాన్ని కాపాడే ప్రయత్నం. వాయువ్య భారతదేశంలోని 11 ఎయిర్‌ఫీల్డ్‌లపై పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం దాడి చేయడంతో రెండు వారాల యుద్ధం ప్రారంభమైంది అంటూ భారత్ ఎంత సహనంతో, సంయమనంతో వ్యవహరించిందో ఆ రచయిత వివరించారు.
అనాగరికతపై మానవతా వాద విజయం
జనరల్ మెహతా చెప్పినట్లుగా, 1971 యుద్ధం అనాగరికతపై మానవతావాదం, సైన్యంపై ప్రజాస్వామ్యం, ద్రోహంపై యుక్తి విజయం. పాకిస్తాన్ సాయుధ బలగాల నిర్ణయాలు తీసుకొనే వ్యవస్థను భంగ పరచడం ద్వారా భారత సాయుధ దళాలు యుద్ధంలో విజయం సాధించాయి. భారత బలగాల వేగవంతమైన కదలిక శత్రువులను సమతుల్యం చేయకుండా చేసింది.
బోగ్రాను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి దారితీసిన అంశాలలో ఒకటి, నైరుతి నుండి తెల్లవారుజామున ఒక ఆశ్చర్యకరమైన దాడి ద్వారా పట్టణాన్ని పూర్తిగా ఒంటరిగా చేయాలనే వ్యూహాత్మక నిర్ణయం. భారత బలగాలు అప్పటికే ఉత్తర, తూర్పు, దక్షిణ ప్రాంతాలను స్వాధీనంలోకి తెచ్చుకున్నాయి.
పాకిస్థాన్ సైనికులు లొంగిపోయిన తర్వాత భారత్ బంగ్లాదేశ్‌లో విజేతలుగా కొనసాగలేదు. వెంటనే భారత్ బలగాలు వైదొలిగాయి. డిసెంబర్ చివరికల్లా భారత్ లో తమ తమ బ్యారక్ లలోకి మన సైనికులు తిరిగి వచ్చారు. రాజకీయంగా, యుద్ధం ఏప్రిల్ 1971లో ప్రారంభమైంది.
అత్యాచారం, హత్య, భయాందోళనలకు పాక్ సైనికులు పాల్పడడంతో రం ద్వారా పాకిస్తాన్ దాదాపు 90 లక్షల మంది శరణార్థులు భారతదేశంలోకి నెట్టివేయబడ్డారు, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో హిట్లర్ యూదులపై జరిగిన మారణహోమానికి, స్థాయిలో, హిట్లర్ క్రూరత్వాన్ని పోలే విధంగా పాక్ సైనికులు వ్యవహరించారు.
మిగతా ప్రపంచం ఈ దారుణమైన మారణకాండను పట్టించుకోకుండా నిర్లక్ష్య ధోరణి ఆవలంభిస్తున్నట్లు స్పష్టమైనప్పుడు భారత్ కు సైనిక జోక్యం తప్ప మరో మార్గం లీకయింది. చైనా జోక్యం చేసుకొనే అవకాశాలను కట్టడి చేయడం కోసం, హిమాలయ కనుమలను శీతాకాలపు మంచు మూసివేసే వరకు ఎదురు చూసాము.
నవంబర్ 26, 1971లో, భారతదేశం తూర్పు పాకిస్తాన్ భూభాగంపై దృష్టి సారించింది. పాకిస్తాన్, తన నష్టాలను తగ్గించుకుని, విరమించుకునే బదులు, నిరాశాజనకమైన జూదంలో డిసెంబర్ 3, 1971న పశ్చిమ సరిహద్దులో వైమానిక/భూమి దాడులను ప్రారంభించడం ద్వారా సంఘర్షణను తీవ్రతరం చేసింది.
48 గంటల్లో వాయుసేన ఆధిపత్యం
ఆ విధంగా చేయడం ద్వారా చైనా, అమెరికా సైనిక జోక్యం తప్పనిసరి కాగలదని, అప్పుడు భారత్ బలహీనమై కాశ్మీర్‌లో ఐక్యరాజ్యసమితి జోక్యంకు దారితీస్తుందని పాక్ అంచనాలు వేసింది. అయితే యుద్ధం వైపు ఆయా దేశాలు చూసే లోపుగానే, భారతీయ వైమానిక దళం మొదటి 48 గంటల్లోనే తూర్పు యుద్ధ రంగస్థలంలో పూర్తి వాయు ఆధిపత్యాన్ని సాధించడం ద్వారా విశేషమైన విజయాన్ని సాధించింది.
దీంతో భారత్ సేనలు పగటిపూట కూడా ఎలాంటి భయం లేకుండా కదలడానికి వీలు ఏర్పడింది. పాకిస్తానీయులు భారీగా మోహరించిన రోడ్లపై మన సైన్యం ఆధార పడవలసిన అవసరం లేకుండా పోయింది. ఐదు విభాగాల-బలమైన భారత బలగాలు మూడు దిశల నుండి మెరుపు వేగంతో ముందుకు సాగాయి. .
మన సేనలు దాటుకొంటూ వెళ్లిన పాక్ బలగాలకు ఢాకాకు తిరిగి వెళ్లేందుకు భారత సైనికులపై దాడి చేయడం తప్ప మరో మార్గం లేదు. ఇది జనరల్ జె ఎఫ్ ఆర్ జాకబ్ రూపొందించిన అద్భుతమైన `ఎదురుదాడి’, `రక్షణాత్మక’ వ్యూహం. ఈ వ్యూహాలతో పాక్ సేనలు ఉక్కిరిబిక్కిరి అయ్యాయి.
ఈ వ్యూహాలు 1967 లో ఇజ్రాయెల్ అనుసరించిన వ్యూహాలను గుర్తుచేశాయి. వారు ముందు ఉన్న ఈజిప్టు దళాలను దాటవేసి, వెనుక ఉన్న మార్గాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు (సినాయ్ పర్వతాలలో మిట్లా, గిడ్డి పాస్లు). బంగ్లాదేశ్‌లోని భారత సైన్యం అదే విధంగా సరిహద్దులో ఉన్న పాకిస్తానీ బలగాలను దాటవేసి, వెనుకవైపు ఉన్న నది ఫెర్రీలు/క్రాసింగ్ లు/వంతెనల వైపుకు వెళ్లింది.
ఎదురు దాడికన్నా, రక్షణాత్మక వ్యూహం ఎప్పుడు బలమైనదనే ఆధునిక యుద్ధ వ్యూహాన్ని ఈ సందర్భంగా భారత సేనలు అమలు పరిచాయి. లెఫ్టినెంట్ జనరల్ సాగత్ సింగ్ నేతృత్వంలోని తూర్పు ప్రాంగ్ ఒక అవకాశాన్ని కనుగొని దానిని ఉపయోగించుకుంది. 24 గంటల్లో, వైమానిక దళానికి చెందిన 12 చిన్న హెలికాప్టర్లు ఒక మైలు వెడల్పు ఉన్న మేఘన్ నది మీదుగా బ్రిగేడ్ బలాన్ని అందించాయి.
ఈ పరిణామానికి పాక్ సైనికాధికారులు పూర్తిగా ఆశ్చర్యపోయారు. డిసెంబర్ 13-14 నాటికి భారత సైనికులు ఢాకా చేరుకున్నారు. నావికాదళం సముద్రాన్ని దిగ్బంధించారు రేడియో పాక్ సైనికులకు లొంగిపోవడం తప్ప వేరే మార్గం లేదని అంటూ మన ఆకాశవాణి నిరంతరం హెచ్చరికలు జారీ చేసింది.
దానితో 93,000 మంది బలగాల సైన్యం లొంగిపోవడం మినహా గత్యంతరం లేక పోయింది. అందుకు కేవలం కొద్ది సమయం తీసుకున్నారు. వాస్తవానికి పాక్ జనాలలో సగం మంది కూడా భారత్ సైనికులు సంఖ్యాపరంగా లేవు. ఇటువంటి పరిస్థితుల్లో ఇటువంటి విజయం సాధించడానికి భారత సైనికులు అధిక సంఖ్యలో మరణాలు చూసి ఉండాల్సింది.
అయితే పాక్‌కు 6,000 మంది సైనికులను కోల్పోగా, అందులో మూడోవంతు మందిని మాత్రమే భారత్ కోల్పోయింది. మన త్రివిధ దళాల సామర్థ్యం, వారి ఎత్తుగడల కారణంగానే మన వైపు మరణాలు తక్కువుగా ఉన్నాయని చెప్పవచ్చు. బంగ్లాదేశ్ దాడిని చాలా మంది జర్మన్ల ప్రసిద్ధ బ్లిట్జ్‌క్రీగ్‌తో పోల్చారు.
అయితే, సైనిక విజయం ఇండో-బంగ్లాదేశ్ ఉమ్మడి ప్రయత్నమని ఎప్పటికీ మరచిపోకూడదు. బంగ్లాదేశీయుల నుండి హృదయపూర్వక మద్దతు లేకుండా, ఈ యుద్ధం ఎన్నటికీ విజయం సాధించలేదు. బంగ్లాదేశ్ ప్రజలు తమ స్వేచ్ఛ కోసం చాలా భారీ మూల్యం చెల్లించుకున్నారు.
