బంగ్లా యుద్ధం – 37
1971లో బంగ్లాదేశ్ ఒక నూతన దేశంగా ఆవిర్భవించినప్పుడు, అది విధ్వంసంకు గురైన ప్రాంతం. పాకిస్తాన్ సైనిక దళాలు 30 లక్షల మందికి పైగా ప్రజలను ఊచకోత కోసింది. ఐదు లక్షల మందికి పైగా మహిళలపై అత్యాచారం చేసింది. మారణహోమ హింసతో పాటు, మౌలిక సదుపాయాల భారీ విధ్వంసం, ఆహార కొరత, సామూహిక మాంద్యం వంటి తీవ్రమైన సమస్యలు ఎదుర్కొంటున్నది.
జనవరి 17, 1972న టైమ్ మ్యాగజైన్ కవర్ స్టోరీ “ప్రపంచపు సరికొత్త దేశం – బంగ్లాదేశ్ – రక్తపాత యుద్ధంలో పుట్టింది” అంటూ కథనాన్ని ప్రచురించడం గమనిస్తే ఒక విధంగా ప్రపంచం ఎద్దేవా చేసిన్నట్లు స్పష్టం అవుతుంది. కొన్నాళ్ల తర్వాత “పాకిస్తాన్ ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్‌లైన్స్ పోర్ట్ సిటీ ఆఫ్ చిట్టగాంగ్‌లో తన ఖాతాలో సరిగ్గా రూ. 117 (16 అమెరికా డాలర్లు) మాత్రమే మిగిల్చింది” అని మరో కథనం ప్రచురితమైనది. అంటే ఆ దేశం ఆర్ధికంగా దివాళా అంచున ఉన్నట్లు ప్రకటించింది అన్నమాట.
బాంగ్లాదేశ్ ఒక `విఫల దేశం’గా మారగలదని ప్రపంచం భావాయించింది. ఆ దేశంలో ఎన్నో ఆటుపోట్లను ఎదురుకొన్నది. ఇంకా ఎదుర్కొంటున్నది. బాంగ్లాదేశ్ వ్యవస్థాపకుడు `బంగబంధు’ షేక్ ముజిబుర్ రెహమాన్ దేశ పగ్గాలు చేపట్టినప్పుడు, మరో మూడేళ్ళ వరకు తానేమీ అభివృద్ధి చేయలేనని ముందుగానే ప్రకటించారు.
ఆ సమయంలో బాంగ్లాదేశ్ ఆవిర్భావంను అడ్డుకోవడం కోసం తీవ్రంగా ప్రయత్నం చేసిన అమెరికా అధ్యక్షుడు రిచర్డ్ నిక్షన్ జాతీయ భద్రతా సలహాదారుడు హెన్రీ కిసెంజర్ బంగ్లాదేశ్‌ను “ఖాళీ బుట్ట”గా పరిగణిస్తూ అవహేళనకు గురిచేశారు.
అయితే, మూడు సంవత్సరాలలో, 1975లో తన హత్యకు గురికావడానికి ముందు, ఆయన దేశంలో కొంత స్థిరత్వాన్ని పునరుద్ధరించగలిగారు. తొమ్మిది నెలల్లోనే ఒక ఆదర్శప్రాయమైన రాజ్యాంగాన్నిఏర్పర్చారు. రాజ్యాంగంలో ప్రజాస్వామ్యం, జాతీయవాదం, సామ్యవాదం, లౌకికవాదం అనే నాలుగు సూత్రాలు ఉన్నాయి.
పెట్టుబడిదారీ, ఇస్లామిక్ ప్రపంచాలు చివరి రెండు సూత్రాల పట్ల అసంతృప్తి వ్యక్తం చేశాయి. స్వదేశీ, అంతర్జాతీయ కుట్రదారులు మిలటరీతో కలిసి బంగాబంధును, అతని కుటుంబంతో కలిసి దారుణంగా హత్య చేశారు. ముస్లిం ప్రపంచంలో మతపరమైన పార్టీలను, రాజకీయాల్లో మతాన్ని ఉపయోగించడాన్ని నిషేధించిన మొదటి రాజనీతిజ్ఞుడు ఆయనే అని చెప్పాలి.
అతని మరణానంతరం, బంగ్లాదేశ్‌ను మిలిటరీ, మిలిటరీకి అనుబంధంగా ఉన్న పార్టీలు, 1971 నాటి హంతకులు, సహకారులు కూడా చాలాకాలం పాలించారు. కానీ సామాన్య ప్రజలు మాత్రం `బంగబంధు’ స్పూర్తితో పోరాడుతూనే ఉన్నారు. పాకిస్థాన్ అరాచకాలకు వ్యతిరేకంగా జరిపిన పోరాటాలతో మొదలై, దేశంలో ఆధునిక విలువలు, అభివృద్ధి కోసం మొదటి నుండి పౌరసమాజమే కీలకంగా వ్యవహరిస్తూ రావడం ఆ దేశానికి గొప్ప వరంగా చెప్పవచ్చు.
అందుకనే ఆ దేశ ప్రజలు మౌలిక విలువలను కోల్పోలేదు. 1981 నుండి, బంగాబంధు కుమార్తె షేక్ హసీనా నాయకత్వంలో ప్రజాస్వామ్యం, లౌకికవాదం కోసం పోరాటం సాగింది. 1996లో, మళ్లీ 2008లో అధికారంలోకి వచ్చిన ఆమె.. గత దశాబ్ద కాలంగా బంగ్లాదేశ్‌కు నాయకత్వం వహిస్తున్నారు.
వేగంగా అభివృద్ధి
విశేషమేమిటంటే, గత దశాబ్దం కలంలో బంగ్లాదేశ్ అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశంగా మారింది. అంతకుముందు అధికారంలో ఉన్న ఛాందసవాదం, మత ఉగ్రవాదంలను అణచి ప్రయత్నం చేశారు.దక్షిణ, ఆగ్నేయాసియాలో మొదటిసారిగా, 2009లో యుద్ధ నేరస్థుల విచారణకోసం అంతర్జాతీయ నేరాల ట్రిబ్యునల్‌ను ఏర్పాటు చేశారు,
ఐదు దశాబ్దాల ప్రయాణంలో బాంగ్లాదేశ్ ఇంకా రాజకీయంగా, శాంతిభద్రతల విషయంలో పెను సవాళ్లు ఎదుర్కొంటున్నా, అంతర్జాతీయంగా కూడా చెప్పుకోదగిన పాత్ర వహింపలేక పోతున్నప్పటికీ ఆర్థికాభివృద్ధి, మానవవనరుల అభివృద్ధి విషయంలో మాత్రం నేడు భారత్, పాకిస్థాన్ లకన్నా మెరుగుగా ఉండడం పరిశీలకులకు విస్మయం కలిగిస్తుంది.
ఒక నాడు అంతర్జాతీయ సమాజం `దివాళదేశం’గా పరిగణిస్తున్న బాంగ్లాదేశ్ వద్ద నేడు 46.4 బిలియన్ల డాలర్ల విదేశీ మారక నిల్వలు ఉన్నాయి. అంటే ఆర్థికాభివృద్ధిలో ఆ దేశం చాలా దూరం ప్రయాణించింది అన్నమాట.
మన వెనుకబాటు తనంకు గ్రామాలు, వ్యవసాయంను కారణంగా భావిస్తూ, నిర్లక్ష్యం చేస్తూ, పట్టణాల మితిమీరిన అభివృద్ధి పట్ల దృష్టి సారిస్తూ ఆర్ధికంగా చితికి పోతున్నాము. కానీ, బాంగ్లాదేశ్ ఈ రంగాలనే తన ప్రధాన వనరులుగా స్వీకరించి, విశేషమైన ప్రగతి సాధించింది.
బంగ్లాదేశ్ ఆవిర్భావ సమయంలో విద్య విషయకంగా కూడా బాగా వెనుకబడింది. గ్రామీణ ప్రాంతాలలోని వరి పొలాల గుండా మైళ్ల దూరం నడిచి పాఠశాలకు వెళ్లడం, కొవ్వొత్తుల వెలుగులో చదువుకోవడం వంటివి నేడు పాత కధలుగా, స్మృతులుగా మిగిలి పోయాయి.
నేడు, బంగ్లాదేశ్ బ్యూరో ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ స్టాటిస్టిక్స్ ప్రకారం 4 కోట్ల మంది విద్యార్థులు, 10 లక్షలకన్నా ఎక్కువ మంది ఉపాధ్యాయులు, 2 లక్షలకు పైగా విద్యా సంస్థలతో బంగ్లాదేశ్ ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద విద్యా వ్యవస్థలలో ఒకటిగా అవతరించింది.
2019 వార్షిక ప్రాథమిక పాఠశాల జనాభా లెక్కల ప్రకారం ప్రాథమిక పాఠశాల విద్యను 82.10 శాతం మంది పూర్తి చేస్తున్నారు. విద్యుదీకరణ రేట్ 99.75 శాతం. ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు, వినియోగ విధానం కూడా గణనీయంగా మెరుగయింది. దేశం ఆర్థిక అవరోధాలను అధిగమించి పురోగతి సాధించింది మరియు దక్షిణాసియాలో లెక్కించదగిన ఆర్ధిక శక్తిగా అవతరించింది.
మహిళా సాధికారికతలో అగ్రగామి
బంగ్లాదేశ్ ప్రజల ఆదాయ స్థాయిలు, కొనుగోలు శక్తి నానాటికీ పెరుగుతున్న మధ్యతరగతి ద్వారా కొత్త ఎత్తులకు చేరుకుంటున్నాయి. గతంలో చాలా ఆర్థిక కార్యకలాపాల్లో మహిళలు పాల్గొనడం చాలా కష్టంగా ఉండేది. 1974లో శ్రామిక శక్తిలో మహిళల భాగస్వామ్యం 3.4 శాతం మాత్రమే. ఈ అడ్డంకిని ఛేదించడంలో దేశం అనేక సంవత్సరాలుగా విస్తృత ప్రయత్నాలు చేసింది.
నైపుణ్యం-సెట్‌లను అభివృద్ధి చేయడం, మహిళా శ్రామిక శక్తిని గుర్తించి, వారికి నైపుణ్యం ఉన్న రంగాలలో, రెడీమేడ్ వస్త్రాలు, వ్యవసాయ-ఆహార ప్రాసెసింగ్ వంటి వాటిని గుర్తించడం చేసి ప్రోత్సహించారు. ఫలితంగా శ్రామికశక్తిలో మహిళల భాగస్వామ్యం ఇటీవలి కాలంలో 40 శాతానికి చేరుకుంది.
అవకాశాలు, వనరులకు ప్రాప్యత విషయానికి వస్తే స్త్రీ, పురుషుల మధ్య అంతరాలను కొలిచేందుకు, వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరమ్ జెండర్ గ్యాప్ రిపోర్ట్ 2021 బంగ్లాదేశ్ ను ప్రపంచంలో 65వ స్థానంలో ఉంది. అయితే అన్ని ఇతర దక్షిణాసియా దేశాలు 100 కంటే ఎక్కువ ర్యాంక్‌లో ఉండడం గమనార్హం.
నేడు లక్షలాది మంది బంగ్లాదేశ్ వలస కార్మికులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉపాధి పొందుతున్నారు. బిలియన్ల డాలర్లను స్వదేశానికి పంపుతున్నారు. కష్టించి పనిచేసే మహిళా కార్మికులు దేశాన్ని ప్రపంచంలో రెండవ అతి పెద్ద వస్త్ర ఎగుమతిదారునిగా అభివృద్ధి చేశారు.
ప్రపంచంలోని అగ్రశ్రేణి విశ్వవిద్యాలయాలు, కంపెనీలకు విద్యార్థులను పంపించడంతో వేలాది మంది ఉపాధ్యాయులు తరగతి గదులలో విశేషంగా కృషి చేస్తున్నారు. ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన టవర్లను నిర్మించే మన వలస కార్మికుల్లో వారి ధైర్యం ఉంది.
బలంగా మారిన జనసాంద్రత
హిమాలయ శ్రేణుల పాదాల మీద, ఆ శక్తివంతమైన పర్వతాల నుండి బంగ్లాదేశ్‌కు సిల్ట్‌ను మోసుకెళ్ళే ప్రవాహాలు చివరికి పద్మ, మేఘన, జమున గర్జించే నదులుగా మారుతాయి. మంచినీరు. , సారవంతమైన భూమి ఉంది. సూర్యుడు ఈ భూమిని పురాతన కాలం నుండి మానవ నివాసానికి ఆకర్షణీయంగా చేసాడు.
బంగ్లాదేశ్ భౌగోళికం భూభాగం పరంగా చిన్నది కావచ్చు. జనాభా తీవ్రమైన సాంద్రతను తరచుగా అద్భుతమైన లోపంగా పేర్కొంటున్నారు. అయితే అద్భుతమైన కమ్యూనికేషన్‌ల ద్వారా నదీతీర దేశంలో కేంద్రీకృతమై ఉన్న పెద్ద, యువ శ్రామిక-వయస్సు జనాభా – భౌతికంగా, డిజిటల్‌గా – ప్రపంచంలో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఒకటిగా బాంగ్లాదేశ్ ను తీర్చిదిద్దారు.
దశాబ్ధకాలంకు పైగా పైగా స్థిరంగా ఏడు శాతానికి పైగా సగటు ఆర్ధిక వృద్ధిని సాధించింది. ప్రపంచ మహమ్మారి సమయంలో కూడా, చాలా దేశాలు ప్రతికూల వృద్ధిని చవిచూసేటప్పుడు, సాపేక్షంగా ఆకట్టుకునే వేగంతో వృద్ధి చెందడం ద్వారా తన స్థితిస్థాపకతను చూపించింది.
మౌలిక సదుపాయాలలో గణనీయమైన మార్పు వచ్చింది. 1971లో ఏడు కోట్లు ఉన్న జనాభా.. ఇప్పుడు 50 ఏళ్ల తర్వాత దాదాపు 16 నుంచి 17 కోట్లకు చేరుకుంది. సాగు భూమి దాదాపు 20 శాతం తగ్గింది. ఏది ఏమైనప్పటికీ, బంగ్లాదేశ్ ఆహారంలో దాదాపుగా స్వయం సమృద్ధి సాధించిందని వ్యవసాయోత్పత్తి ద్వారా స్పష్టమవుతుంది.
బంగ్లాదేశ్ బ్యూరో ఆఫ్ స్టాటిస్టిక్స్ డేటా ప్రకారం మా తలసరి ఆదాయం ఇప్పుడు2,554 డాలర్లకు చేరుకుంది.
బంగ్లాదేశ్ వరుసగా మూడేళ్లుగా ఏడాదికి ఏడు శాతానికి పైగా వృద్ధి రేటును సాధించింది. ఇది ఆసియాలో అత్యధిక వృద్ధి రేటును కలిగి ఉంది.
సగటు ఆయుర్దాయం 73 సంవత్సరాలకు పెరిగింది; అక్షరాస్యత రేటు దాదాపు 75 శాతానికి చేరుకుంది. ప్రాథమిక పాఠశాలకు వెళ్లే 5-12 సంవత్సరాల వయస్సు గల విద్యార్థుల సంఖ్య దాదాపు 100 శాతానికి పెరిగింది. పారిశ్రామిక విస్తరణ, పట్టణీకరణ కారణంగా వ్యవసాయ భూమి క్షీణించినప్పటికీ, ఆహార మిగులు, వస్త్ర ఎగుమతులు, ఇంటర్నెట్ ఆధారిత ఉపాధిలో బంగ్లాదేశ్ రెండవ స్థానంలో ఉంది.
బంగ్లాదేశ్ ఇప్పుడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మంచినీటి చేపల ఉత్పత్తిలో మూడవ స్థానంలో ఉంది. మేక మాంసం ఉత్పత్తిలో ఐదవది, బియ్యం ఉత్పత్తిలో నాల్గవది/ మామిడి ఉత్పత్తిలో ఏడవది. కూరగాయల ఉత్పత్తిలో మూడవది. తోలు-ఉత్పత్తుల ఎగుమతిలో మూడవది. జనపనార ఎగుమతిలో మొదటిది. వ్యవసాయ పరిశ్రమలు, సేవలతో సహా వివిధ రంగాలలో అభివృద్ధి జిడిపిలో విస్తరణకు దారితీసింది. నిరుద్యోగం, పేదరికం రేట్లు గణనీయంగా తగ్గాయి.
అయితే, షేక్ హసీనా ప్రయాణం, స్వాతంత్య్ర అనుకూల రాజకీయాల ప్రయాణం ముళ్లబాటగా, ప్రమాదకరంగానూ ఉన్నాయి. తన తండ్రిలాగే, ఆమె సైనిక పాలన, నియంతలకు వ్యతిరేకంగా నిరంతరం పోరాడారు. 90ల నుండి, ఫండమెంటలిజం, ఉగ్రవాదం బంగ్లాదేశ్ స్థిరత్వానికి అతిపెద్ద ప్రమాదంగా నెలకొన్నాయి.
అన్ని దక్షిణాసియా ప్రాంతీయ సహకార సంఘం (సార్క్) దేశాలలో పెరుగుతున్న మతతత్వం ధోరణి బంగ్లాదేశ్‌లో ఉద్రిక్తతను సృష్టిస్తూనే ఉంది. ఇక్కడ మతపరమైన ఘర్షణలు నిరంతరం జరుగుతూనే ఉన్నాయి. అయినప్పటికీ, తన జనాభాలో 90 శాతం ముస్లింలు ఉన్నప్పటికీ ఇస్లామిక్ రాజ్యంగా మారలేదు.
.
