ఉక్రెయిన్ వివాదం ఇతర దేశాలతో పాటు భారతదేశంపై ఆర్ధిక, రక్షణ పరమైన పలు సవాళ్ళను విసురుతున్నప్పటికీ తీవ్ర పరిణామాలను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పటి నుండి మన దేశ సరిహద్దులు శాంతియుతంగా ఉన్నాయి. ఒకవైపు భారత్, చైనాల మధ్య, మరో వైపు భారత్, పాకిస్థాన్‌ బలగాల మధ్య ఉద్రిక్తతలు కనిపించడం లేదు.
రష్యా-ఉక్రెయిన్ వివాదంపై ఐక్యరాజ్యసమితి వంటి అంతర్జాతీయ వేదికలపై సహితం ఈ మూడు దేశాలు మొదటిసారిగా దాదాపు ఒకే విధమైన వైఖరిని అవలంభిస్తున్నాయి. మూడు దేశాలు కూడా రష్యా పట్ల పరోక్షంగా సానుభూతి చూపుతున్నాయి.
ఈ వివాదం కారణంగా అంతర్జాతీయ విషయాలపై భారతదేశం, చైనా , పాకిస్తాన్ దగ్గరవుతున్నాయా? న్యూఢిల్లీ. బీజింగ్ ల మధ్య రెండు దేశాల సేనలు గాల్వాన్ లోయలో ఘర్షణలు తలబడి, 20 మంది భారతీయ సైనికులు, కనీసం 38 మంది చైనా సైనికులు మరణించిన తర్వాత జూన్ 2020 సరిహద్దు ఉద్రిక్తలు నెలకొనడం తెలిసిందే.
ఉద్రిక్తల నివారణకు రెండు దేశాల సైనికుల స్థాయిలో అనేక రౌండ్ల చర్చలు జరిగినా ఎలాంటి పురోగతిని సాధించలేకపోయాయి. గాల్వాన్ లోయలో భారత బలగాలతో పోరాడిన ఓ సైనికుడిని చైనా క్రీడలకు టార్చ్ బేరర్‌గా చేయడంతో బీజింగ్ వింటర్ ఒలింపిక్స్‌ను దౌత్యపరంగా బహిష్కరిస్తున్నట్లు భారత్ ప్రకటించింది.
మరోవైపు, ఇండో-పసిఫిక్ ప్రాంతంలో చైనా దూకుడు వైఖరిని ఎదుర్కోవడానికి ఉద్దేశించిన అమెరికా -నేతృత్వంలోని క్వాడ్ లో భారతదేశం భాగస్వామ్యం కావడం పట్ల బీజింగ్ ఆగ్రహం వ్యక్తం చేసింది. అంతేకాకుండా, చైనా అధునాతన సైనిక హార్డ్‌వేర్‌తో భారతదేశ సాంప్రదాయ విరోధి అయిన పాకిస్తాన్‌ను ఆయుధాలను అందిస్తున్నది.
ఐరాస వద్ద ఒకే విధానం
తమ సరిహద్దుల్లో ఉద్రిక్తతలు పెరుగుతున్నప్పటికీ, ఉక్రెయిన్‌కు వ్యతిరేకంగా మాస్కో సైనిక చర్యను ఖండిస్తూ కీలకమైన ఐరాస తీర్మానాలపై ఓటింగ్‌కు దూరంగా ఉండటం ద్వారా మూడు దేశాలు ఉమ్మడి విధానాన్ని అనుసరించాయి. ఒక అడుగు ముందుకు వేసి, పాకిస్తాన్ ప్రధాని ఇమ్రాన్ ఖాన్ మార్చి 6న పాశ్చాత్య దేశాలపై బహిరంగంగా విరుచుకుపడ్డారు,
ఫిబ్రవరి 26న, ఉక్రెయిన్ సార్వభౌమాధికారంపై రష్యా దాడిని ఖండిస్తూ, రష్యా సైన్యాన్ని “పూర్తిగా, బేషరతుగా” ఉపసంహరించుకోవాలని డిమాండ్ చేస్తూ ఐరాస భద్రతా మండలి తీర్మానంపై ఓటింగ్‌కు భారతదేశం, చైనా దూరంగా ఉన్నాయి. “ప్రాదేశిక సమగ్రత, సార్వభౌమాధికారం” అలాగే “యునైటెడ్ నేషన్స్ చార్టర్” గౌరవాన్ని ఉటంకిస్తూ రెండు దేశాలు ఒకే విధమైన వైఖరిని తీసుకున్నాయి.
ఐక్యరాజ్యసమితిలో భారత ప్రతినిధి టిఎస్ తిరుమూర్తి ఇలా అన్నారు: “సమకాలీన ప్రపంచ క్రమం ఐరాస చార్టర్, అంతర్జాతీయ చట్టం, దేశాల సార్వభౌమాధికారం, ప్రాదేశిక సమగ్రతకు గౌరవం మీద నిర్మించబడింది. నిర్మాణాత్మక మార్గాన్ని కనుగొనడంలో సభ్యదేశాలన్నీ ఈ సూత్రాలను గౌరవించాలి”.
ఐరాసలో చైనా శాశ్వత ప్రతినిధి, జాంగ్ జున్, “అన్ని దేశాల సార్వభౌమాధికారం, ప్రాదేశిక సమగ్రతను గౌరవించాలి. ఐరాస చార్టర్ ప్రయోజనాలు మరియు, సూత్రాలను సమర్థించాలి… ఒక దేశం భద్రతను ఇతర దేశాల భద్రతను తక్కువ చేయడం ద్వారా హామీ ఇవ్వలేము. …ఉక్రెయిన్ తూర్పు, పశ్చిమాల మధ్య వారధిగా మారాలి.”
రష్యాతో భారత్, చైనా ఎలా వ్యవహరిస్తాయి!
రష్యాతో చైనా, భారతదేశం రెండూ వ్యూహాత్మకబంధంతో పాటు, అటువంటి వివాదాస్పద అంతర్జాతీయ అంశంపై రిస్క్ తీసుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉండటానికి రష్యాతో భారతదేశం, చైనాలు ఎలాంటి సంబంధాలను కలిగి ఉంటాయో చూడవలసిన ప్రశ్నలు మిగిలి ఉన్నాయి. మాస్కోతో రెండు దేశాలు వేర్వేరు స్థాయిలలో పరస్పర సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాయి.
మాస్కో బీజింగ్‌తో వాణిజ్య, ఆర్థిక సంబంధాలను కలిగి ఉంది. పైగా, ఈ దేశానికి మూడవ అతిపెద్ద గ్యాస్ సరఫరాదారు. రష్యా ఆర్థిక వ్యవస్థ చైనా కంటే చాలా చిన్నది అయినప్పటికీ, మాస్కో, బీజింగ్ రెండూ పాశ్చాత్య ఆధిపత్యాన్ని నిరంతరం సవాలు చేస్తున్నాయి. వారి ప్రసంగాలు, చర్యలలో అమెరికా నేతృత్వంలోని పొత్తులను విమర్శిస్తుంటాయి.
ఇంకా, వారి భాగస్వామ్యం ఉక్రెయిన్, తైవాన్‌లలో పరస్పర రక్షణ వ్యూహాల మీద నిర్మించబడింది. గత నెలలో చైనా నాయకుడు జి జిన్‌పింగ్‌తో సంయుక్త ప్రకటనలో, రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్ ఇప్పటికే తైవాన్‌ను చైనాలో విడదీయరాని భాగంగా ప్రకటించారు. ఏ రూపంలోనైనా ఈ ద్వీపం స్వాతంత్య్రంను తిరస్కరించారు.
మరోవైపు, భారతదేశం, రష్యా రెండూ రక్షణ, భద్రతా సంబంధాలను ఏర్పర్చుకున్నయి. భారతదేశంలోని మిలిటరీ హార్డ్‌వేర్‌లో దాదాపు 70 శాతం రష్యా మూలానికి చెందినవే. చైనా, పాకిస్తాన్‌ల నుండి జంట బెదిరింపుల నేపథ్యంలో రష్యా, అమెరికాలు రెండింటి నుండి అధునాతన ఆయుధాలను సేకరించడం ద్వారా భారతదేశం తన సేనలను వేగంగా ఆధునీకరిస్తున్నది.
ప్రపంచంలోని అత్యంత శక్తివంతమైన వాయు రక్షణ వ్యవస్థల్లో ఒకటిగా పరిగణించబడే రష్యాలో తయారు చేసిన ఎస్-400 లను భారత సైన్యం కొనుగోలు చేసింది. సిఎఎఎస్ఎ కింద అమెరికా ఆంక్షల ముప్పు పొంచి ఉన్నప్పటికీ ఇది జరిగింది.
ఇటీవల, న్యూ ఢిల్లీ, మాస్కో భారతదేశంలో ఎకె -203 అస్సాల్ట్ రైఫిల్స్ సహ-ఉత్పత్తి చేయడానికి ఒక మెగా ఒప్పందంపై సంతకం చేశాయి. ఒక ఆసక్తికరమైన పరిణామంలో, తరచుగా భారత్ పై ఘాటైన సంపాదకీయాలు వ్రాస్తుందా చైనా ప్రభుత్వ ఆధ్వర్యంలో నడిచే గ్లోబల్ టైమ్స్, ఇటీవల రష్యాకు అండగా నిలబడి పాశ్చాత్య దేశాల ద్వంద్వ వైఖరిని ఎత్తిచూపెందుకు న్యూఢిల్లీని ప్రశంసించింది.
భారత్ పట్ల సరిహద్దుల్లో `మృదువుగా’ చైనా
ఉక్రెయిన్ పరిణామాల ఫలితంగా, భారత్‌తో సరిహద్దు వివాదాలపై చైనా ఆచరణాత్మకంగా ‘మృదువుగా’ ఉన్నట్లు కనిపిస్తోంది. మార్చి 7న, చైనా విదేశాంగ మంత్రి వాంగ్ యీ మాట్లాడుతూ, పరస్పర విజయానికి న్యూఢిల్లీ భాగస్వాములు కావాలని బీజింగ్, పరస్పర వైరుధ్యానికి విరోధులు కాదని స్పష్టం చేశారు.
చైనా-భారత్ సంబంధాలు కొన్ని ఒడిదుడుకులను చవిచూశాయని అంగీకరించిన వాంగ్, ఈ పరిస్థితి రెండు దేశాలు, ప్రజల ప్రాథమిక ప్రయోజనాలకు ఉపయోగపడదని ఆయన తెలిపారు, సరిహద్దు వివాదాలు ద్వైపాక్షిక సహకారానికి భంగం కలిగించకూడదని తేల్చి చెప్పారు, అయితే సంభాషణలు, సంప్రదింపుల ద్వారా విభేదాలను నిర్వహించాలని ఇరుపక్షాలను ఆయన కోరారు.
“ఒక బిలియన్ కంటే ఎక్కువ జనాభా కలిగిన రెండు ప్రధాన దేశాలు చైనా, భారత్. ఇద్దరం స్వతంత్రంగా ఉండటం ద్వారా మాత్రమే మనం మన స్వంత దిశను గట్టిగా ఏర్పోర్హ్చుకోగలము అభివృద్ధి, పునరుజ్జీవనం పట్ల మన లక్ష్యాలను గ్రహించగలము” అని చైనా విదేశాంగ మంత్రి పేర్కొన్నారు.
“కానీ ఒకరికొకరు అభివృద్ధి అవకాశాలను అందించడం” వ్యూహాత్మక అంశాల కోసం చైనాతో కలిసి పని చేయాలని ఆయన భారతదేశాన్ని కోరారు. భారతదేశం, చైనాతో రష్యా సహకారం అనేక కోణాలను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, ప్రస్తుతం సరిహద్దు ప్రతిష్టంభనలో చిక్కుకున్న రెండు ఆసియా అగ్రరాజ్యాల మధ్య ఇది కీలకమైన పరిణామంగా కూడా భావించవచ్చు.
అయితే, రష్యా పట్ల దృక్కోణంలో రెండు దేశాల స్వభావాలలో మౌలికమైన విభేదాలున్నాయి. భారత్ కు రష్యా కాలపరీక్షలో నిలిచినా స్నేహితుడు. 1971 నుండి అనేక విషమ సమయాలలో అండగా ఉంటూ వస్తున్నది. భద్రతా మండలిలో పలు పర్యాయాలు భారత్ ను ఆదుకోవడానికి వీటో అధికారం ఉపయోగించుకొంది.
కానీ చైనాకు రష్యాతో ప్రస్తుత బంధం వ్యూహాత్మకమైనది. మాజీ విదేశాంగ కార్యదర్శి, చైనా రాయబారి విజయ్ గోఖలే ప్రకారం ఉక్రెయిన్ సంక్షోభాన్ని చైనా సైనిక పరంగా చూడడం లేదు. అమెరికా, పశ్చిమ దేశాల ఆర్ధిక ఆంక్షలను ఏ విధంగా తట్టుకొనే ప్రయత్నం చేస్తున్నదో పరిశీలిస్తున్నది.
అమెరికా ఆధిపత్యంకు వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్న తనకు రేపు అటువంటి పరిస్థితి ఎదురైతే ఏమీ చేయాలో అంచనాకు వచ్చే ప్రయత్నం చేస్తున్నది. అదే సమయంలో అంతర్జాతీయ నాయకత్వంపై ఆశలు పెంచుకొంటున్న చైనా రష్యా తరహాలో పూర్తిగా అమెరికాకు వ్యతిరేకంగా మారే అవకాశం కూడా లేదని ఆయన భావిస్తున్నారు.
